Kompanzasyonda kondansatör ne işe yarar konusu, endüstriyel ve ticari elektrik sistemlerinde reaktif güç dengesini sağlayarak enerji verimliliğini artırmak, şebeke gerilimini stabilize etmek ve faz farklarını minimize etmek amacıyla kullanılan temel ekipmanın fonksiyonlarını açıklar; bu sayede güç faktörü iyileştirilir, işletme maliyetleri düşer ve elektrikli ekipmanların ömrü uzar.
Kompanzasyonda Kondansatörün Temel Görevi Nedir?
Kompanzasyonda kondansatör, devredeki reaktif enerji ihtiyacını karşılayarak endüktif yüklerin oluşturduğu faz kaymasını düzeltir ve böylece şebeke ile yük arasındaki güç faktörünü iyileştirir.
Reaktif Güç Dengeleme
Reaktif güç akımı, kondansatör tarafından üretilen kapasitif reaktif güçle dengelenerek sistem kayıpları azaltılır ve enerji kalitesi yükseltilir.
Gerilim Stabilizasyonu
Kompanzasyonda kondansatör, şebeke gerilimini ani yük değişimlerinde sabit tutmaya yardımcı olarak ekipmanların güvenli çalışma sınırlarını korur.
Kompanzasyonda Kondansatör Çeşitleri Nelerdir?
Kompanzasyonda kondansatör ne işe yarar sorusuna cevap ararken sabit ve ayarlı tipler öne çıkar; sabit kondansatörler tek bir kapasite değerinde sürekli kapasitans sağlarken, ayarlı kondansatörler sistem ihtiyacına göre kademeli olarak devreye girip çıkabilir.
Sabit Kondansatörler
Sabit kondansatörler, tek seferlik kurulum sonrası değişmeyen kapasitans değeri sunarak basit kompanzasyon panolarında tercih edilir.
Ayarlı Kondansatörler
Ayarlı kondansatörler, birden fazla kademeye sahip modüllerle sistem yüküne bağlı olarak devreye girip çıkarak dinamik reaktif güç ihtiyacını karşılar.
Otomatik Kompanzasyon Rölesi
Ayarlı tiplerde otomatik röle kontrolü, kondansatör gruplarının yük durumuna göre kademeli çalışmasını sağlar.
Farklı Kapasitelerde Kondansatörlerin Reaktif Güç Sağlama Kapasiteleri
| Kondansatör Kapasitesi (µF) | Sağlanan Reaktif Güç (kVAr) @400 V |
|---|---|
| 50 | 8,66 |
| 100 | 17,32 |
| 200 | 34,64 |
| 400 | 69,28 |
Kompanzasyonda Kondansatör Seçim Kriterleri
Doğru kondansatör seçimi, sistemin toplam reaktif güç ihtiyacına, çalışma gerilimine ve frekansına göre belirlenir; aşırı veya yetersiz kapasitans, güç faktörü düzeltmesini olumsuz etkileyebileceği için mühendislik hesaplarına dayanarak seçim yapılmalıdır.
Kapasite Hesaplama
Reaktif güç ihtiyacı kVAr cinsinden hesaplanıp istenen güç faktörü düzeltme miktarı belirlenerek kondansatör kapasitansı µF veya kVAr olarak seçilir.
Gerilim ve Frekans Uyumu
Kondansatörlerin nominal gerilim ve frekans değerleri, şebeke şartlarıyla uyumlu olmalı; aksi durumda ekipman ömrü ve performansı düşer.
Kompanzasyonda Kondansatörün Bakım ve Güvenlik Önlemleri
Periyodik bakım, kondansatör grubu bağlantı noktalarının temizliği, yalıtım testi ve sıcaklık kontrolü işlemlerini kapsar; güvenlik için pano üzerindeki koruma sigortaları ve topraklama düzenekleri düzenli olarak denetlenmelidir.
Periyodik Kontrol
Her 6 ayda bir tahrikli fan, bağlantı sıkılığı ve dielektrik dayanım testleri yapılarak arıza riski minimize edilir.
İzolasyon Testi
Kondansatör yalıtım direnci ölçümü, nem ve kirlenme kaynaklı kaçak akımları tespit ederek erken müdahale imkânı sunar.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda konuyla ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
Kompanzasyonda kondansatör ne işe yarar?
Kompanzasyonda kondansatör, reaktif güç ihtiyacını karşılayarak güç faktörünü düzeltir, enerji kayıplarını azaltır ve gerilim stabilizasyonu sağlar.
Kaç kVAr kondansatör yeterlidir?
Gerekli kVAr değeri, mevcut güç faktörü ve hedeflenen faktör arasındaki fark ile yükün toplam aktif gücüne göre mühendislik hesaplarıyla belirlenir.
Sabit mi ayarlı mı tercih edilmeli?
Statik yükler için sabit, değişken yükler için ayarlı kondansatör grupları daha etkin çözüm sunar.
Kondansatör arızası nasıl anlaşılır?
Aşırı ısınma, dengesiz faz akımı ve dielektrik kaçak testlerindeki anormallikler arıza göstergeleridir.
Koruma sigortası gerekli mi?
Her kondansatör grubu için ayrı koruma sigortası kullanmak kısa devre ve aşırı akım riskini azaltır.
Otomatik kompanzasyon rölesi ne zaman devreye girer?
Röle, ölçülen güç faktörü belirlenen eşik değerin altına düştüğünde kondansatör kademelerini devreye alır.
Kondansatör ömrü ne kadardır?
Ortalama 5–10 yıl arasında değişir; doğru bakım ve işletme koşulları ömrü uzatır.
Faz dengesizliği kondansatöre zarar verir mi?
Evet, dengesiz faz yükleri kondansatör gruplarında aşırı akım ve ısınmaya neden olabilir.
